Оилада фарзанд дунёга келиши катта қувонч ва одам наслининг давом этишидир. фарзандни оқ ювиб, оқ тараб катта қилиш ота онанинг бурчи. Она фарзандни дунёга келтириб, унга сут бериб катта қилади, ота эса уларга уй-жой ва моддий таъминот беради. Ота-онасининг меҳрига тўйиб ўсган болалар, бошқаларга ҳам муҳаббатли, ҳаракатчан, яхшиликка интилувчи ва хушмуомала бўлиб ўсади.
Жамиятда гоҳида оилаларнинг бузилиши ҳам учраб туради. Шундай ҳолатда асосан болалар жабр кўради. Улар ё отасиз, ё онасиз ўсишга мажбур бўлади. Хўш, мана шундай ҳолатда болаларни ким таъминлаши керак? Болани ўзи билан олиб кетган онами, ёки боладан ажралган отами?
Ҳозирги кунда кўп учрайдиган ҳолатлардан бири шуки, эрлар хотини сабабли болаларидан ҳам юз ўгирадилар, уларнинг ҳолидан хабар олмайдилар. Ваҳолангки, шаръий жиҳатдан олиб қарасак, ўғил болалар вояга етгунича, қиз болалар ва ногирон фарзандлар эса, балоғатга етганда ҳам отанинг қарамоғи остида бўлади.
Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай деб марҳамат қилади:
… وَعَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ…
яъни: “…Уларни (оналарни) меъёрида озиқлантириш ва кийинтиришотанинг (эрнинг) зиммасидадир…” (Бақара сураси, 233-оят).
Бу оят талоқ оятларидан кейин келган. Оятда боланинг онаси ҳақида гап кетган бўлса ҳам (яъни талоқ қилинган хотин болани эмизиб тургани учун, эр уни едириб-ичириб, кийинтириб туради), бу ўринда болани таъминлаш кераклиги хотинни таъминлашдан ҳам кўра устунроқ туради.
Аллоҳ таоло Қуръоннинг бошқа бир ўрнида болани эмизиш даврида унинг сарф харажатини отага вожиб қилди.
…فَإِنْ أَرْضَعْنَ لَكُمْ فَآَتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ…
яъни: “…Бас, агар (талоқ қилган аёлларингиз) сизлар учун (бола) эмизсалар, у ҳолда уларнинг ҳақларини берингиз!…” (Талоқ сураси, 6-оят).
Бу оятда ҳам оталарга талоқ қилган хотинлари болаларини эмизгани учун ҳақ тўлаш буюрилмоқда.
Мухтасарул виқоя китобида: “Болаларнинг нафақаси отасининг зиммасида, унга ҳеч ким бу ишда шерик бўлмайди (яъни, ёрдам бермайди)”, – дейилади.
Хулоса қилиб айтишимиз мумкинки, ҳозирги кунда тегишли органлар томонидан белгиланаётган нафақалар (алимент)дан ота бош тортиши жоиз эмас, балки боласини моддий ва маънавий жиҳатдан таъминлаш унинг бурчидир. Аҳли аёл ва болаларни нафақа билан таъминлаш Аллоҳ учун қилинса, савоби улуғ ишлардан ҳисобланади.
Аллоҳ таоло барчамизни ўз зиммасидаги бурчларни тўлиқ бажарувчи бандаларидан қилсин! Омин!
