Жумуъа сураси (оят тафсири)
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
“Эй иймон келтирганлар! Жума куни намозга нидо қилинган пайтда Аллоҳнинг зикрига шошилинг ва савдони қўйинг. Агар билсангиз, бу ўзингиз учун яхшидир.”
Жума куни ҳафта кунлари ичида энг фазилатлиси ҳисобланади. Пайғамбар алайҳиссалом: «Қуёш чиқиб турган кунларнинг энг яхшиси жума кунидир. Ўша куни Одам яратилган, жаннатга киритилган, жаннатдан чиқарилган. Қиёмат ҳам жума куни қоим бўлади», деганлар.
Оятдаги «намозга нидо қилинган пайтда»дан мурод имом минбарга чикдандан сунг айтиладиган иккинчи азондир. Пайғамбар алайҳиссалом вақтларида, Абу Бакр Сиддиқ билан Умар Форуқ даврларида жумага фақат бир марта азон айтилган. Ҳазрати Усмон халифа бўлганларидан сўнг шаҳар кенгайиб, одам купайганда, у киши бозордаги ўзларининг Завро номли ҳовлиларида ҳам бир марта азон айтишни ташкил қилганлар. Уни эшитиб, кишилар масжидга юзланганлар. Кейин имом минбарга чиққанда жуманинг хақиқий азони айтилган. Ушбу оятдаги ҳукмлар ҳам мана шу иккинчи азонга тааллуқдидир.
«Эй иймон келтирганлар! Жума куни намозга нидо қилинган пайтда Аллоҳнинг зикрига шошилинг ва савдони қўйинг».
Худди шу оят билан икки ракъатли жума намози мусулмонларга жамоат билан ўқиш учун фарз қилинди. Унинг вақти — пешин намозининг вақти. Яъни жума куни пешин ўрнига жамоат билан жума намози ўқилади.
Аллохнинг оятдаги:
«Ва савдони қўйинг», деган фармонига асосан, жума куни иккинчи азондан бошлаб намоз ўқиб бўлгунча савдо-сотиқ ҳаром қилинган.
Оятнинг охирида Аллоҳ таоло жума намозида мусулмонлар учун катта фойдалар борлигига кафолат беряпти.
«Агар билсангиз, бу ўзингиз учун яхшидир».
Ўша фойдалар қуйидагилар:
- Жамоат намози вақтида мусулмонлар бир-бирлари билан танишадилар, ораларидаги фарқдар йўқолади. Бошлиқ оддий ишчи билан, бой камбағал билан, оқ танли қора танли билан бир сафда туриб, бошини ерга қўйиб сажда қилади, яъни жамоат намозида ўзаро тенглик ғояси ҳаётга татбиқ қилинади.
- Озода кийинган, хушбуй атирлар сепган катта-кичик барчанинг бир сафда туриб, катта жамоат билан намоз ўқиши Исломнинг фазлини кўз-кўз қилади. Кишиларга ўз таъсирини ўтказади.
- Жума намозида доимо хутба — ваъз, насиҳат бўлади. Кишилар яхшиликка даъват қилинади ва ёмонликдан қайтарилади. Умуман, мусулмонларга керакли барча мавзулар баёни бўлади.
- Кўпнинг дуоси кўл, деганларидек, жума куни купчилик хайр-барака тилаб дуолар қилади. Унинг устига, Аллоҳ таоло жума кунида дуолар қабул бўладиган соатни жойлаган. Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг кўпгина ҳадисларида жумага ғусл қилиб, ювиниб, хушбўй нарсаларни сепиб бориш тавсия қилинган. Жума намозини узрсиз қолдириш эса жуда катта гуноҳ ҳисобланади.
Тафсири ҳилолдан
